Planujesz zakończyć aktywność zawodową i przejść na emeryturę? Zastanawiasz się, kiedy najlepiej złożyć wniosek w tej sprawie? Wybór odpowiedniego momentu jest niezwykle ważny, nie tylko ze względu na Twoje dalsze plany życiowe, lecz również ze względów finansowych. Pamiętaj, wysokość Twojego przyszłego świadczenia zależy nie tylko od tego jak długo pracujesz, lecz również od tego, w jakim momencie zdecydujesz się przejść na emeryturę.
Jakie warunki musisz spełnić, aby uzyskać emeryturę
Warunki nabywania prawa do emerytury i zasady ustalania jej wysokości reguluje ustawa
z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2023 r. poz. 1251).
Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. prawo do emerytury uzależnione jest od:
- ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, który wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn,
- udowodnienia jakiegokolwiek okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniu emerytalnemu, a dla osoby opłacającej składki na własne ubezpieczenie opłacenie co najmniej jednej składki.
Dla ustalenia prawa do emerytury na nowych zasadach nie ma znaczenia długość przebytych przez Ciebie okresów składkowych i nieskładkowych, czyli Twój staż pracy.
Prawo do emerytury uzyskasz od dnia, w którym osiągniesz powszechny wiek emerytalny, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłosisz w tej sprawie wniosek.
Jak ustalamy wysokość emerytury
Wysokość emerytury obliczamy dzieląc podstawę jej obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia.
Podstawę obliczenia nowej emerytury stanowi suma:
- zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury;
- zwaloryzowanego kapitału początkowego;
- środków zapisanych na subkoncie w ZUS.
Średnie dalsze trwanie życia jest to przewidywana liczba miesięcy, przez którą będziesz pobierać emeryturę. Tablice średniego dalszego trwania życia ogłasza co roku Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Są one podstawą do obliczenia emerytur na wnioski zgłoszone od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku.
Jak waloryzujemy Twój kapitał początkowy i składki na ubezpieczenie emerytalne
Czynnikiem, który znacząco wpływa na wysokość emerytury jest waloryzacja składek emerytalnych i kapitału początkowego zapisanych na koncie ubezpieczonego oraz środków zapisanych na subkoncie. Kwoty, które tam zgromadziłeś podlegają waloryzacji rocznej i kwartalnej.
Waloryzacja polega na pomnożeniu zewidencjonowanych kwot składek odpowiednio na koncie i subkoncie przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji składek i kapitału początkowego na koncie ubezpieczonego ogłaszany jest przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 25-go dnia miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji dla środków zapisanych na subkoncie ogłaszany jest przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do 15 maja każdego roku.
Zapisane na koncie i subkoncie kwoty, w tym również kapitał początkowy, podlegają przede wszystkim waloryzacjom (podwyżkom) rocznym, które są przeprowadzane od 1 czerwca każdego roku kalendarzowego, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji ogłoszonego za poprzedni rok. Operacji tej podlegają kwoty zapisane na Twoim koncie i subkoncie na dzień 31 stycznia roku, za który przeprowadzamy waloryzację, powiększone o kwoty z tytułu wcześniejszych waloryzacji.
Do ustalenia podstawy obliczenia emerytury przyjmujemy kwoty zapisane na koncie i subkoncie, jednak nie wszystkie z nich możemy objąć waloryzacją roczną. W związku z tym przeprowadzamy jeszcze waloryzację kwartalną. Obejmuje ona odrębnie zwaloryzowane składki i kapitał początkowy na koncie oraz środki na subkoncie. Waloryzacja kwartalna obejmuje składki na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowane na Twoim koncie i subkoncie po 31 stycznia roku, za który przeprowadziliśmy ostatnią waloryzację roczną. Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który jest przeprowadzana, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych.
Wskaźniki waloryzacji składek na koncie ubezpieczonego za poszczególne kwartały są bardzo zróżnicowane, i tak wskaźnik za I kwartał jest dużo wyższy niż wskaźniki za II, III i IV kwartał oraz wskaźnik waloryzacji rocznej.
W sytuacji gdy wniosek o emeryturę zostanie złożony w czerwcu, kwoty zwaloryzowane rocznie nie będą objęte podwyżkami kwartalnymi (w tym przede wszystkim wskaźnikiem waloryzacji za I kwartał), ponieważ zostały już zwaloryzowane rocznie. Oznacza to, że w przypadku złożenia wniosku o emeryturę w czerwcu, zwaloryzujemy kwartalnie jedynie składki nie objęte waloryzacją roczną i w dodatku będą to jedynie waloryzacje za II, III i IV kwartał, bez bardzo korzystnej waloryzacji za I kwartał. W praktyce taki sposób liczenia oznacza, że składając wniosek o emeryturę w czerwcu możesz mieć świadczenie niższe niż gdybyś zrobił to w innym miesiącu.
Ważne !
Jeżeli podejmiesz decyzję o zgłoszeniu wniosku o emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w czerwcu danego roku, Twoją emeryturę obliczymy tak jak emeryturę majową, jeżeli będzie dla Ciebie korzystniejsza.
Pamiętaj, emeryturę przyznajemy na Twój wniosek. Masz więc możliwość wycofania wniosku przed uprawomocnieniem decyzji i ponownego zgłoszenia wniosku w bardziej dogodnym terminie.
Pamiętaj, przejście na emeryturę to Twój wybór, Twoje prawo, a nie obowiązek. Warto tę decyzję przeanalizować i podjąć świadomie.
